Gãy xương bánh chè có nguy hiểm không? Phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả
Bác sĩ tư vấn chuyên môn bài viết
Dr. Paul D'Alfonso
Phòng khám Maple Healthcare
Tháng bảy 20, 2022
Bác sĩ tư vấn chuyên môn bài viết
Dr. Paul D'Alfonso
Phòng khám Maple Healthcare
Tuy không thực sự cần thiết trong việc co duỗi khớp gối hay đi bộ nhưng xương bánh chè lại giúp cơ bắp hoạt động hiệu quả hơn và giảm bớt áp lực của phần trên cơ thể xuống dưới chân. Ngoài ra, đây được ví như là tấm chắn cho khớp gối nên vị trí này thường dễ gặp chấn thương. Trong độ tuổi từ 20 - 50, gãy xương bánh chè chiếm 1% tổng các chấn thương về xương.
Tuy nhiên, gãy xương bánh chè có thực sự nguy hiểm? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Phương pháp điều trị tình trạng này như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Vị trí của xương bánh chè
Xương bánh chè nằm ở chính giữa phần trung tâm đầu gối, là bộ phận kết nối giữa xương chày và xương đùi và có hình tam giác ngược. Để kết nối với xương bánh chè có một rãnh chuyên dụng nằm ở phần xương đùi. Xương này hoạt động tương tự như lá chắn giúp bảo vệ khớp gối, sụn, mô mềm, dây chằng, gân và giúp các khớp hoạt động một cách linh hoạt hơn.
Xương bánh chè được coi là xương vừng có kích thước lớn nhất trong cơ thể. Khi mới sinh, xương bánh chè chính là mô sụn mềm, chúng dần phát triển khi bé lên 4 tuổi. Đây là bộ phận dễ bị tác động và tổn thương do lực kéo từ dây chằng, gân ở đầu gối. Bên cạnh đó, một số hoạt động như chạy, nhảy,...cũng có xu hướng khiến xương bánh chè bị ảnh hưởng.
Xương bánh chè gãy là do đâu?
Gãy xương bánh chè thường do một số nguyên nhân tác động của ngoại lực vào xương như:
- Đầu gối bị đập vào vật cứng ở trong tư thế gập
- Đầu gối đập xuống đất
- Vật cứng đập trực tiếp vào phần xương bánh chè
- Vận động viên co gấp cẳng chân một cách đột ngột.
Phân loại tình trạng gãy xương bánh chè
Có thể chia tình trạng gãy xương bánh chè thành nhiều nhóm khác nhau, cụ thể là:
- Nứt gãy có di lệch: Sau khi bị chấn thương, các mảnh xương có xu hướng bị kéo dãn về hai phía hình thành nên một khoảng trống ở giữa.
- Nứt gãy không di lệch: Sau khi bị chấn thương, các mảnh xương có thể vẫn tiếp xúc với nhau hay chỉ cách nhau một khoảng khá gần (vài milimet). Với trường hợp này, bác sĩ sẽ tiến hành cố định phần xương gãy và xương có thể tự lành lại.
- Xương bị gãy, vỡ thành nhiều mảnh: Ở trường hợp này, bệnh nhân bị nứt gãy khá nghiêm trọng. Các mảnh xương có thể di chuyển sang vị trí khác hoặc không.
- Gãy xương bánh chè kiểu hở: Đây là tình trạng nghiêm trọng nhất. Các mảnh xương đâm xuyên xuống xương hay ra ngoài da gây nhiễm trùng xương và tạo vết thương hở. Tình trạng này mất rất nhiều thời gian để phục hồi và cần được điều trị sớm giúp ngăn ngừa những biến chứng sau này.
Ngoài ra, có thể phân loại dựa theo hướng gãy hay tổn thương sụn đầu gối:
- Gãy dọc: Thường xuất hiện từ cực dưới lên đến cực trên. Tình trạng này có thể được điều trị bảo tồn và phục hồi lại được.
- Gãy ngang: Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do tác động gián tiếp lên phần xương bánh chè dẫn đến xương gãy theo chiều ngang.
- Gãy rìa: Tình trạng này xảy ra ở phần rìa xung quanh xương. Nguyên nhân gây ra là do xương bánh chè chịu tác dụng trực tiếp vào mặt bên trong.
- Tổn thương sụn đầu gối: Tình trạng này thường xảy ra tại mô mềm.
Triệu chứng gãy xương bánh chè
Một số dấu hiệu nhận biết tình trạng gãy xương bánh chè là:
- Đau nhói ở ngay mặt trước khớp gối, bệnh nhân không tự duỗi gối ra được.
- Phần khớp đầu gối sưng phù, không còn lõm tự nhiên. Ngoài ra, lớp da bên ngoài có thể bị bầm tím.
- Xuất hiện cảm giác đau nhói khi bệnh nhân ấn vào phần gãy hay xương phát ra tiếng lạo xạo.
- Khi sờ đoạn xương gãy thấy có khe dãn cách.
Gãy xương bánh chè có nguy hiểm không?
Nếu phát hiện và được điều trị sớm, gãy xương bánh chè có thể được phục hồi sau 3 - 4 tháng. Ngược lại, nếu không được điều trị hay điều trị ở giai đoạn muộn bệnh nhân có nguy cơ đối mặt với một số biến chứng:
- Viêm mủ khớp gối: Biến chứng này xảy ra khi bệnh nhân bị gãy hở xương bánh chè hay sau khi phẫu thuật bệnh nhân bị nhiễm khuẩn vết thương.
- Cơ tứ đầu đùi bị teo lại, vôi hóa, xơ hóa các dây chằng bao khớp dẫn đến khả năng vận động của bệnh nhân bị hạn chế, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi chức năng của các bộ phận.
- Thoái hóa khớp gối: Nếu bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật nhưng kỹ thuật nắn chỉnh không tốt dẫn đến mặt khớp sau xương bánh chè bị chênh lệch gây ra cơn đau kéo dài,...
- Có thể xảy ra tình trạng gãy lại ổ xương bánh chè.
- Nếu thực hiện phẫu thuật kết xương có thể xảy ra một số biến chứng như trượt đinh đứt dây thép, trồi đinh do kỹ thuật mổ không đạt tiêu chuẩn.
Phương pháp điều trị gãy xương bánh chè
Phương pháp sơ cứu
Khi phát hiện thấy người bệnh bị gãy xương bánh chè, cần thực hiện sơ cứu theo các bước sau:
- Dùng thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau thường được sử dụng là Promedol 0,02 x 1 ống dùng theo đường tiêm bắp hay Aspegic 0,5 x 1 ống tiêm tĩnh mạch chậm,...Có thể kết hợp thêm thuốc giảm đau dạng uống như Efferalgan,...
- Tạm thời cố định từ ⅓ từ giữa đùi đến bàn chân bằng nẹp gỗ ở tư thế gối duỗi hoàn toàn.
- Tiếp đó, bệnh nhân được chuyển về tuyến chuyên khoa để xử lý trước.
Điều trị bằng phương pháp bó bột
Phương pháp này được chỉ định trong trường hợp bệnh nhân bị gãy xương bánh chè có di lệch, khoảng cách giữa các mảnh xương dưới 3mm hay gãy rạn xương bánh chè.
Các bước thực hiện:
- Máu tụ trong ổ khớp được chọc hút ra ngoài: Bác sĩ sẽ dùng kim số 16 hay 18 chọc ở phía ngoài hay phía trong khớp gối, cách xương bánh chè khoảng 1,5cm. Chú ý máu từ bao thanh dịch của cơ tứ đầu đùi được dồn vào ổ khớp, sau đó tiến hành chọc hút đến khi hết máu tụ.
- Đặt bệnh nhân ở tư thế duỗi gối và bó bột phần đùi bàn chân. Ở người lớn, thời gian bó bột là 6 - 9 tuần. Sau đó, hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các động tác gấp duỗi gối đồng thời kết hợp các bài tập trong vật lý trị liệu.
- Dùng thuốc Tây y: Bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng thêm một số thuốc giảm đau, chống phù nề,...
Điều trị bằng phương pháp phẫu thuật
Phương pháp này được chỉ định trong trường hợp bệnh nhân gãy hở xương bánh chè cần được mổ cấp cứu hay mổ phiên khi các mảnh xương di chuyển cách xa nhau và không thể điều trị bảo tồn.
Phục hồi sau gãy xương bánh chè
Các biện pháp giúp bệnh nhân giảm đau
Bất kể trong trường hợp nào bệnh nhân bị gãy xương bánh chè đều cảm thấy đau trong một vài ngày đến hàng tuần. Lúc này, người bệnh có thể thực hiện một số biện pháp như chân kê cao hơn tim, chườm lạnh và sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường như Ibuprofen, Paracetamol,...
Nếu bệnh nhân cảm thấy đau dữ dội bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc giảm đau nhóm opioid. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chỉ được phép sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
Vật lý trị liệu sau khi bó bột hay phẫu thuật
Đối với người bị gãy xương bánh chè phải thực hiện phẫu thuật hay bó bột cần thực hiện một số các bài tập giúp rút ngắn thời gian phục hồi, ngăn ngừa tình trạng cứng khớp và yếu cơ do không được cử động quá lâu.
Một số bài tập thường được áp dụng như:
- Bài tập giúp tăng cường sức mạnh của các cơ xung quanh đầu gối, trong đó có cơ đùi, bắp chân.
- Bài tập giúp cải thiện chuyển động đầu gối
- Bài tập giảm độ cứng của khớp
- Bài tập với mục đích chịu dần trọng lượng được thực hiện bằng việc gót chân chạm nhẹ xuống sàn, từ từ dồn trọng lượng xuống bàn chân.
Chú ý: Từ ngày đầu tiên đến hết tuần thứ hai bệnh nhân cần để gối duỗi tối đa, khớp gối được gấp 1 góc khoảng 90 độ đồng thời thực hiện chườm lạnh để giảm đau. Bệnh nhân cần sự hỗ trợ của nạng đến khi cơ đùi được kiểm soát. Nhưng từ sau 2 - 6 tuần phẫu thuật, người bệnh cần vận động từ từ khớp gối bằng các bài tập tăng sức mạnh nhóm cơ đùi hay các bài tập với dụng cụ chuyên dụng.
- Xem thêm: Điều trị thoái hóa cột sống thắt lưng hiệu quả, an toàn.
- Xem thêm: Gãy Xương Đòn - Những nguy cơ nếu không kịp thời chữa trị
Trên đây là những thông tin liên quan xoay quanh vấn đề gãy xương bánh chè có nguy hiểm không. Nếu còn bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại mà hãy liên hệ cho chúng tôi - phòng khám Maple luôn sẵn sàng trả lời những thắc mắc của bạn.
Phòng khám Quận 2: Số 19 Đặng Hữu Phổ, P. Thảo Điền, Quận 2. Điện thoại: 0938 646 112
Phòng khám Quận 3: 107B Trương Định, P. Võ Thị Sáu, Quận 3. Điện thoại: 0932 055 088
Phòng khám Quận 7: 2-4 Nội khu Hưng Gia 1, P. Tân Phong, Quận 7. Điện thoại: 0705 100 100
Chia sẻ:
Đặt lịch hẹn cùng Maple Healthcare để được tư vấn và thăm khám chuyên sâu bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm.
TIN TỨC NỔI BẬT
CÔNG TY TNHH LÁ PHONG QUỐC TẾ
Trụ sở: 107B Trương Định, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, HCM.
Điện thoại: 0705 100 100
Mã số thuế: 0311948301
Ngày cấp: 21 - 08 - 2012
Nơi cấp: Sở kế hoạch và đầu tư TP.HCM
MAPLE HEALTHCARE - CÔNG TY TNHH LÁ PHONG QUỐC TẾ